Çevresel atıklar leyleklerin davranışlarını etkiliyor

(ABDURRAHMAN FIRAT) Halkalama çalışmalarında doğadaki atıkları toplayarak yuvalarını yapan leylekler,  yavrularının atık iplere dolanarak öldüğü belirlendi. Çevresel atıkların leyleklerin davranışları üzerinde etkili olduğu tespit edildi. 
Söke’nin Gölbent, Serçin ve Avşar, Yenipazar’ın Direcik ve Nazilli’nin Esenköy (Arpaz) mahallerinde bulunan leylek yavrularının halkalamaları yapıldı. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ortaç Onmuş’un koordinatörlüğünde iki gün süren halkalanma çalışmalarına yüksek lisan öğrencisi Elçin Soydan ve Ozan Kavuklu, EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, dernek üyeleri Yeşim Cinbaş, Ahmet Taşcı, Serap Çubukçu, Necla Taşcı, Aslı Keçelioğlu, Bilgekağan Sarohan, Abdullah Kavak ve Emine Kavak katıldı. 
Halkalamada yavru leyleklerin ağırlıkları, gaga boyları ve kanat uzunlukları ölçüldü. Akrabalık ilişkileri, başka bölgelere gidip gelmedikleri ve cinsiyet tayinleri bilimsel araştırmalarda kullanılmak için her yavrudan tüy örnekleri alındı. 
Üzerinde 4 harften oluşan harf kombinasyonları bulunan, uzaktan da okunabilen mavi beyaz PVC plastik halkalar, yavru leyleklerin sağ bacaklarına takıldı.
Hava ısısının yüksek olduğu bir ortamda yapılan çalışmaları yöre insanları da izledi. Köyde oturan vatandaşlar tarafından çalışma ekibine su, çay ve yemek ikramları yapıldı. 

Halkalama çalışmalarıyla ilgili bilgi veren EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “Hem bilimsel hem de köylerde farkındalık yaratmak için yapılan çalışmalarla yöre insanları bilinçleniyor. Özellikle leyleklerin başına olumsuz bir olay geldiğinde yöre halkı hemen yakından ilgileniyor. Leyleklerin gelişini büyük sevinçle karşılayan yöre insanları, göç yaptıklarında ise ailelerinden birileri gitmiş gibi hüzünleniyorlar. 
ADM Elektrik Dağıtım şirketinin leylek yuvaları üzerine yaptığı yuva platformları sayesinde, elektrik çarpılmalarının büyük oranda engellendi” dedi. 

ÇEVRESEL ATIKLAR LEYLEKLERİN DAVRANIŞLARINI ETKİLİYOR
Leylek yavrularını tehdit eden en önemli sorunların başında, çevre kirliliği geldiğini aktaran Sürücü, “Çevre kirliliğinin daha az olduğu geçmiş yıllarda yuvalara daha çok ot, saman türü malzeme taşıyan leylekler, artık doğanın her köşesine atılan naylon plastik atıklar, gübre çuvalları, eski kıyafetler gibi pek çok atık malzemeyi yuvalarına taşıdığı görülmektedir. Özellikle kırsal kesimlerde hayvancılık yapılan bölgelerde, samanların bağlandığı plastik siyah iplerin doğaya atılması sonucu, bu ipler leylekler tarafından yuvaya taşınmakta ve yavruların altına yumuşak olsun diye konulmaktadır. Yavrular büyüdükçe ve hareketli olmaya başladıkça, bacakları ve boyunlarına dolanan bu ipler, zaman içinde ya ölümlerine ya da bacaklarının kopmasına neden olmaktadır. Yapılan çalışmalarda bazı yavruların öldüğü tespit edilmiş, 3 yavru da bacaklarına dolanan iplerden kurtarılmıştır.
İnsanların çevreye atmış olduğu atıkların başka canlıları nasıl olumsuz etkilediğinin çarpıcı örnekleri leylek yuvalarında görülmektedir. Doğadaki çevresel atıklar, leyleklerin davranışlarında değişiklik yaratarak, doğada gördüğümüz çöplerle dolu manzaraların aynısını artık leylek yuvalarında da görebilmekteyiz” diye konuştu.

LEYLEKLERİN ÇOĞALMASI ZİRAİ İLAÇLARIN AZALMASINI SAĞLIYOR
Doğal dengenin çok önemli türlerinden biri olan leylekler, tarım zararlılarını azaltması bakımından çiftçilerin yakın dostu olduğunu vurgulayan Sürücü, “Leyleklerin çoğalması zirai ilaçların azalmasını sağlayacaktır. Leyleklerin korunması, bir bakıma insanların ve doğal dengenin korunmasını sağlayacaktır. Bu çalışmalar, Doğa Koruma ve Milli Parklar, Ege Üniversitesi, ADM Elektrik Dağıtım Şirketi ve EKODOSD derneği işbirliğiyle yapılan ve her alanda olması gereken bir uygulamadır. İşbirliğiyle yapılan bu ekip çalışmaları çevrenin ve doğal hayatın geleceğini olumlu yönde etkileyecektir” diye konuştu. 
EKODOSD yönetim kurulu üyesi yönetmen Yavuz Pullukçu ise halkalama işlemine katılarak, leyleklerle ilgili belgesel çekimleri yaptı.