Miras bırakan tarafından örf ve adetler, toplumsal eğilimler, eş baskısı, kişisel ilişkiler gibi nedenlerden dolayı mirasçı ya da mirasçılardan mal kaçırılması sıkça rastlanan bir durumdur. Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası); miras bırakanın, mirasçısını miras hakkından mahrum bırakmak amacıyla ivazsız (karşılıksız) olarak gerçekleştirdiği işlemi, resmiyette satış ya da ölünceye kadar bakma sözleşmesi olarak göstermesidir. Genellikle miras bırakan, yaşlılığında veya vefat etmeden önce yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı taşınmazını mirasçılardan birine ya da üçüncü bir kişiye bir bedel ödemeksizin devretmekte ve tapu dairesinde ise işlemi satış olarak göstererek mirasçılarının ileride dava açmasını önlemek istemesidir.
Her ne kadar dava açılmasının önlenmesi amaçlanmış ise de miras hakkından mahrum bırakılan mirasçı (yasal mirasçı, atanmış mirasçı ve evlatlık) hak kaybının giderilmesi için tapu iptali ve tescili davası açabilir. Miras hakkından feragat eden, mirastan çıkarılan ve mirası reddeden kişi ise iş bu davayı açamaz.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince mirastan mal kaçırma nedeniyle açılacak tapu iptali ve tescili davasında görevli ve yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Eğer birden fazla taşınmaz var ve söz konusu taşınmazlar farklı şehirlerde ise taşınmazlardan herhangi birinin bulunduğu yerde de tapu iptali ve tescili davası açılabilmektedir.
Özellikle belirtmek gerekir ki, tapu iptali ve tescili davasına konu olacak taşınmaz eğer iyiniyetli üçüncü kişilere devredilmiş ise bu kişilerin kazanımı korunur ve tapu kaydının iptali istenemez.
1.4.1974 tarih ve 1974/1-2 Esas ve Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararı’na göre muris muvazaası davalarında mirasçılar, muris muvazaasına (mirastan mal kaçırma) yönelik iddiasını tanık dâhil her türlü delille ispatlayabileceklerdir.
Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası) nedeniyle açılacak tapu iptali ve tescili davaları, zamanaşımı ya da hak düşürücü süreye tabi değildir. Fakat miras hakkı ihlal edilen mirasçı, miras bırakanın ölümünden sonra muris muvazaası iddiasıyla dava açabilir.
