Sevgili Hedef okurları,
Sizlere kucak dolusu selamlarımı iletiyorum. Daha önce de bahsettiğim gibi sorularınız olursa bana mail adresimden ya da yazılarımın altına yorum bırakarak ulaşabilirsiniz. Yazıma başlamadan önce geçen haftaki yazıma gelen bir kaç soruyu sizlerle paylaşmak istiyorum.
1-Yumuşak fırça kullandığım halde dişetlerimdeki kanama asla geçmiyor. Artık fırça değdirmeye korkuyorum sizce ne yapmalıyım?
Öncelikle yumuşak fırça kullanımı bazı özel durumlar hariç zaten önerdiğimiz bir şey değildir. Herhangi bir cerrahi operasyon geçirmediyseniz veya ince dişeti epiteli gibi sorunlarınız mevcut değilse orta sertlikte bir fırça diş temizliğiniz için daya uygundur. Bunun haricinde dişeti kanamanızın öncelikle sebebinin bir hekim tarafından tespit edilmesi ve buna yönelik bir tedavi oluşturulması en doğru olandır. Büyük bir ihtimalle uzun süredir yumuşak fırça kullanıyorsanız dişlerinizdeki plak birikimi ve buna bağlı oluşan diştaşı ve dişeti enfeksiyonu nedeniyle kanamalarınız geçmiyor ve artıyordur. Yumuşak fırça da bu gibi etkenleri ortadan kaldıramaz.
2-Sigarayı bıraktığımdan beri dişeti kanamaların çok arttı içerken bile bu kadar olmuyordu acaba başka bir rahatsızlığım olabilir mi?
Sigara kullanımını bırakmanızı takiben belli bir süre dişeti kanamanızın olması normaldir. Sigara içeriğindeki maddeler dişeti kanlanmanızı yavaşlattığı ve baskıladığı için bıraktığınızda artan kanlanma sebebiyle ve dişetlerinizin adaptasyon mekanizması sebebiyle genellikle artan bir kanama görmekteyiz. Lakin bırakmanızın üzerinde uzun bir süre geçtiyse ve hala şikayetleriniz devam ediyorsa mutlaka bir hekime danışmanızı öneririm.
Gelelim bu haftaki konumuza. Bu hafta mantar enfeksiyonlarının ağız içinde görülen bir türünden bahsedeceğim. Genellikle bir çok hastalıkla benzer özellikler gösteren ve benzer ağız içi bulgularına sahip bu rahatsızlık.
Pamukçuk olarak da bilinen ağız mantarı candida mantarının neden olduğu bir enfeksiyondur ve herkeste görülebilir ama bebeklerde, çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha sık görülür.
Ağzın tamamında sürekli olarak tüylülük hissi varsa, bunun nedeni ağız mantarı olabilir. Nadiren tehlikelidir, ancak çoğu zaman çok rahatsız edicidir. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi, kişiyi oral kandidiyaza karşı daha duyarlı hale getirir.
Ağız ve boğazda etkilenen mukoza zarlarında görülen beyaz bir tabaka, oral mantar enfeksiyonunun tipik bir örneğidir. Bu tabakalar ufak bir spatula ile alınabilir, altlarında kırmızı, iltihaplı, genellikle kolayca kanayan alanlar vardır. İyi derecede uygulanan ağız hijyenine rağmen, hastaların ağızlarında sürekli olarak tüylülük hissi vardır. Ayrıca tat alma duyusu değişir ve bazen dilde ağrı veya yanma hissi olur. Bu semptomlar yeme ve içmeyi zorlaştırır. Oral mantar enfeksiyonu şiddetli ise yutma ve konuşma da zor olabilir.
Belirtileri genellikle;
-Dilde veya yanakların iç kısımlarında can sıkıcı beyaz lekelerin oluşması
-Bazen, bölgede beyaz lekeler görünmez, fakat bölge kırmızı ve ağrılı olabilir
-Dişlerinizi fırçalarken veya yemek yerken lekeler üzerinde hafif kanamalar görülmesi
-Damak kısmında, diş etlerinde, bademciklerde veya boğazın arka kısmında mantar oluşması
-Ağzınızın içinde pamuk gibi bir his yaratması
-Tat kaybıdır.
Oral kandidiyazis genellikle hastalık sonucu veya tedavinin yan etkisi olarak ortaya çıkar. Özellikle kanser tedavisi söz konusu olduğunda, mantar enfeksiyonu genellikle ikincil bir hastalıktır. Kemoterapi, mukoza zarlarına saldırabilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu da mantarın yayılmasını kolaylaştırır. Baş ve boyun bölgesindeki radyasyon tedavisi de riski artırır. Tedavinin yoğunluğu ile mantar enfeksiyonu geliştirme riski artar.
Ancak diğer faktörler de kandidiyazise neden olabilir. Bunlara örneğin takma dişler, şeker hastalığı ve birkaç hafta boyunca kullanılan geniş spektrumlu antibiyotikler gibi bazı ilaçlar dahildir. Vücut ve bağışıklık sistemi zayıfladığında mantar enfeksiyonu daha hızlı gelişir. Örneğin HIV/AIDS'li insanlarda durum böyledir. Genel olarak zayıflamış, az yiyip içen veya suni beslenmeye ihtiyaç duyan bakıma muhtaç kişiler de büyük risk altındadır.
Sağlıklı insanların oral kandidiyazisi önlemek için herhangi bir şey yapmasına gerek yoktur. Artan risk altındaki insanlar için kendilerini korumaya yönelik önlemler vardır. Risk grubuna dahil olanlar - örneğin kanser tedavisi veya HIV/AIDS nedeniyle - önleyici tedbir olarak antimikotik ilaçlar alabilir.
Ağız mantarına karşı başka hangi önlemlerin koruduğu henüz yeterince araştırılmamıştır. Özellikle takma dişleri olan insanlar için iyi derecede ağız hijyeni sağlamak her zaman önerilir. Probiyotikler, özellikle yaşlı insanlarda oral mantar enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Oral mantarların asıl nedenini bulmak biraz zaman alabilir. Fakat bulduğunuzda tekrar oluşmasını önlemek için birçok yol vardır. En doğru tedavi yöntemini bulmak için diş hekiminizle birlikte koordine olmanızı önerir sağlıklı günler dilerim.