Müderris Cihanoğlu Abdülaziz tarafından 1756 yılında inşa ettirilen cami, klasik Osmanlı, barok ve gotik üslupların harmanlandığı özel mimarisiyle öne çıkıyor. Moloz taş ve tuğla karışımı malzemeyle inşa edilen cami, 9.50 x 9.50 metre ölçülerinde kare planlı bir yapıya sahip. Camiye 15 basamaklı bir merdivenle çıkılıyor. Giriş kapısı, mermer süs kalıplarıyla çevrili olup, üzerinde h.1170 (1756) tarihli yapım kitabesi bulunuyor. Kitabede yer alan dizelerde camiyi yaptıran kişinin hayırla anılması ve ahirette Hz. Muhammed’in şefaatine nail olması temenni ediliyor.
I. DÜNYA SAVAŞI’NDA DEPOYDU
Son cemaat yeri dört yuvarlak sütun üzerine oturtulan üç kubbe ile örtülürken, ibadet mekanı üç sıra pencereyle aydınlatılıyor. İç mekan, barok tarzda işlenmiş madalyon ve çiçek motifleriyle süslenmiş, bu süslemeler arasında hayvansal figürlere de rastlanıyor. Mihrap duvarının önünde, kare planlı ve kubbeli Cihanoğlu Sebili yer alıyor. Yüksek bir kaide üzerine inşa edilen caminin alt bölümünün çarşı olarak kullanıldığı biliniyor. Caminin hemen yanında yer alan medrese ise 1954 yılında onarılarak Vakıflar Öğrenci Yurdu olarak hizmet vermeye başladı. I. Dünya Savaşı sırasında depo olarak kullanılan cami, Yunan işgali sırasında zarar gördü, 1950 ve 1967 yıllarında ise kapsamlı onarımlardan geçirildi.
OSMANLI SANATINA RASTLANIYOR
Cami, esasen medrese, türbe ve şadırvandan oluşan Cihanoğlu Külliyesi’nin bir parçası olarak inşa ediliyor. İstanbul’daki ilk barok camiden yalnızca bir yıl sonra inşa edilen bu yapı, Aydın’ın Osmanlı döneminde Tanzimat reformlarının erken uygulama merkezlerinden biri olduğuna işaret ediyor. Bitki ve hayvan figürleriyle bezeli detayları, camiyi Osmanlı mimarisinin nadide örneklerinden biri haline getiriyor. Cihanoğlu Camii, mimarisi ve süslemeleriyle yalnızca Aydın’ın değil, Osmanlı sanatının da önemli eserlerinden biri olarak değerini korumaya devam ediyor.
