Sırf karşınızdakini kırmamak adına istemediğiniz bir şeye evet deyip sonrasında hiç pişman oldunuz mu? Çekimserlikle evet dediğinizi duyar gibiyim. Birçoğumuz insanların olur olmaz bütün isteklerini yerine getirmek zorundaymışız gibi hissederiz. Bizden istenen yardımı geri çevirmemek adına insanüstü güç sarf edip onlarca işi aynı anda yapmaya çalışırız. Yoruluruz, tükeniriz ama yine de evet demeye istemeyerek de olsa devam ederiz. Sanki diğer insanların zamanı bizim zamanımızdan çok daha değerliymiş gibi davranırız. Sonra da kendimize kızar ve hatta kendimizden nefret bile ederiz. Fakat doğru zamanda hayır demeyi öğrendiğimiz takdirde hem kendimize olan saygımızı hem de başkalarının saygısını kazanırız.
NEDEN HAYIR DİYEMEYİZ?
Çünkü birçoğumuz hayır demenin kaba ve bencil bir davranış olduğunu, karşımızdaki insana onları umursamıyor olduğumuzu hissettireceğini ya da onları hayal kırıklığına uğratacağını düşünürüz. İnsanlar tarafından beğenilmenin ve kabul görmenin onların her isteğini yerine getirmekten geçtiği gibi yanlış bir düşünce geliştiririz. Eğer hayır dersek sevilmeyeceğimizi, eleştirileceğimizi ya da arkadaşlıklarımızı kaybedeceğimizi düşünürüz. Yetiştirilişin hayır deme becerisi geliştirmede büyük rolü vardır. Baskıcı ebeveynler tarafından yetiştirilen bireyler genellikle hayır demekte zorlanırlar. Çocuklukta oluşan “başkaları tarafından onaylanmanın tek yolu onların kayıtsız şartsız her isteğini kabul etmekten geçer“ düşüncesi yetişkinlikte karakterimize işler ve bu döngü kırılmadığı müddetçe hayatımız boyunca da devam eder. Bu durum zaman içinde kişinin özsaygısını zedeler, kişiyi yorar ve strese sokar. Başkalarının isteklerini kendi istek ve ihtiyaçlarının önüne koyan kişi kendine ve ailesine zaman ayıramaz olur, psikolojisi ve sosyal ilişkileri hasar görür.
NASIL HAYIR DERİZ?
- Kısa ve net olun. Eğer hayır demek istiyorsanız bunu kararlı ve net bir şekilde dile getirin. “Yardım için bana geldiğin için teşekkür ederim ama ne yazık ki şu an sana yardım edemem“, “üzgünüm ama bu akşam sana yardımcı olabilmem mümkün değil“ gibi sözlerle kibar ve kararlı bir şekilde karşınızdakini reddedin.
- Kendinize zaman kazandırın. “Ben sana geri döneceğim“ ya da “yardımcı olabileceğim zaman sana haber veririm“ gibi cümlelerle zaman kazanın. Durumu iyice değerlendirdikten sonra özgüvenli bir şekilde hayır ya da evet deyin. Düşünmeden karar vermeyin.
- Orta yolu bulun. Eğer birine destek olmak istiyorsanız fakat sınırlı zamanınız ya da gücünüz varsa, o zaman karşınızdaki ile bir orta yol belirleyebilirsiniz. Fakat bunu sadece ona yardım etmek istediğinizden eminseniz yapın. Eğer hayır demeniz gerekiyorsa karşınızdaki ile anlaşma yapmayın; bu durum insanların size olan güvenini yitirmelerine sebep olur.
- Reddetmenin ayrımını yapın. Unutmayın ki hayır dediğinizde kişiyi değil onun isteğini reddediyorsunuz. Hayır dediğinizde karşınızdaki insan hayır demenin sizin hakkınız olduğunu bilir. Tıpkı sizden yardım istemenin kendi hakkı olduğunu bildiği gibi.
- Çocuklarınıza hayır demekten çekinmeyin. Çocukların ebeveynlerinden zaman zaman hayır kelimesini duyması özdenetim ve sınırlarını öğrenmeleri açısından kritik önem taşır. Her isteği kabul edilen çocuk yetişkinlikte de aynı durumun devam etmesini umar. Bu durum oluşmadığı takdirde ise büyük ruhsal yıkımlar yaşar.
- Kendinize dürüst olun. Her şeye evet diyerek kendi istekleriniz ve ihtiyaçlarınız ile çeliştiğinizde mutsuzluk durumu oluşur. İlk önce kendinize karşı dürüst olun ve kendinizle çelişeceğinizi düşüneceğiniz durumlarda muhakkak hayır deyin.
