Kıymetli Hedef gazetesi okuyucuları Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

***
Bu yazımda sizlere kısaca Nazilli şehrinin oluşumundan bahsetmek istiyorum.

***
Çocukken hep merak ettiğim şeylerden birisi Yukarı Nazilli ve Aşağı Nazilli ayrımıydı. Zafer mahallesi ve Yeni mahallede büyüdüğümüz için Aşağı Nazilli, Sümerbank, Çapahasan gibi yerler bizim için çok uzaktı.

***

Ayrıca neden şehirde ayrı iki ayrı posta kodu var diye merak ederdim. İşte sonradan öğrendiğim kadarıyla bu ayrımın temel sebebi Nazilli’nin tarihi gelişiminde yatmaktaymış.

***
Nitekim kaynaklar ve arşiv belgelerindeki bilgilere göre, gerçek Nazilli, günümüzde Aşağı Nazilli olarak adlandırılan bölgedir. Burası Osmanlı arşiv belgelerinde nefs-i Nazilli, Kestel’e tabi Nazlu kasabası, Nefs-i Nazlu gibi farklı şekilde tarif edilmektedir.

***

Bununla birlikte, buradan güneyde bulunan, günümüzde Koca Cami, Uzunçarşı, Dokuzun Hamamı gibi tarihi yerlerin bulunduğu bir yerleşim daha mevcuttur ki, söz konusu yerleşime bağlı bir köy olup Pazarköy adını taşımaktadır.

***

Anlaşılacağı kadarıyla burada bir pazar kurulmakta, Cuma namazı kılınmaktadır. Ancak, Pazarköy ve Nazilli ayrı yerlerdir.

***
1792 tarihli bir vergi belgesine göre Nazilli, yani Aşağı Nazilli’deki yerleşimde isimlerini Güdük Minare, Çeşmebaşı Cami, Çarşı Cami gibi dini ve sosyal yapılardan alan 10 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerle birlikte aralarında Pazarköy’ün de bulunduğu çok sayıda köy de Nazilli’ye bağlıdır.

***
Ancak zamanla Pazarköy, güneye, yani aşağıya, Nazilli ise güneye yani yukarıya doğru genişlemeye başlamıştır. 1800’lü yılların ortalarına geldiğinde ise her iki yerleşimin bitiştiği görülmektedir. Nitekim 1840’lı yıllara ait bir başka bir vergi belgesinde Nazilli’de bu kez 4 mahallenin var olduğunu görmekteyiz.

***

Ancak bu bir küçülmeyi işaret etmemektedir. Zira Nazilli artık bir şehir haline gelmiştir. Bu belgede dikkat çeken diğer bir husus Pazarköy’ün Nazilli mahalleleri ile birlikte sayılmasıdır. Hacı Nasuh, Molla Osman, Karaçay, Caba Hasan mahalleleri ve Pazarköy, vergi miktarlarının tespitinde birlikte sayılmışlardır.

***
İlerleyen yıllarda bu durum devam etmekle birlikte 1881 tarihine gelindiğinde bölgenin kaderini etkileyecek önemli bir gelişme yaşanmıştır. Aydın demiryolu Nazilli’den geçmiş ve Sarayköy’e uzatılmıştır. Tren istasyonunun kurulmasıyla birlikte istasyondan aşağısı yani kuzeyi Aşağı Nazilli, yukarısı yani güneyi Yukarı Nazilli olarak isimlendirilmiş ve Pazarköy yerini bu isme bırakmıştır.

***

Bir müddet daha Pazarköy ismi belgelerde geçse de zamanla unutulmuş ve tarihe karışmıştır. İşte değerli okurlar, günümüzde posta kodlarındaki farklılık, Aşağı Nazilli ve Yukarı Nazilli ayrımı buradan gelmektedir. Bu ayrımdaki başlangıç noktası istasyon meydanıdır.

***
Yazımı fazla uzatmadan bitirirken son olarak bir hususa değinmek istiyorum. Günümüzde şehrin merkezini teşkil eden Koca Cami ile Uzunçarşı ve çevresi Altıntaş mahallesi adını taşımakta. Ancak Altıntaş mahallesinin adını Pazarköy mahallesi olarak değiştirilmesi, Nazilli’nin tarihi mirasının korunması adına gayet yerinde bir hareket olacaktır.

***