Uzm. Psk. Sibel Bilir

Uzm. Psk. Sibel Bilir

UÇAK (UÇUŞ) FOBİSİ NEDİR?

UÇAK (UÇUŞ) FOBİSİ NEDİR?

Günümüzde bir yerden bir yere ulaşmak için kullanılabilecek en kolay ve hızlı yöntem hava yolu ile yolculuktur. Arkadaş ve akraba ziyaretleri, tatiller, iş gezileri için çoğumuzun öncelikli tercihi hem daha çabuk hem de daha az yorucu olduğu için uçak ile seyahat etmektir. Ancak uçuş fobisi olan kişiler için böyle bir düşünce bile fazlasıyla rahatsız edici ve korku verici olabilir. Uçuş fobisi kişinin uçma eylemi ya da düşüncesine karşı şiddetli ve tekrarlayan korku duyması anlamına gelen, en çok rastlanan fobilerden biridir. Uçuş fobisi olan kişiler yalnızca uçma düşüncesiyle bile yoğun bir anksiyete (kaygı) yaşadıkları için genellikle bu eylemden kaçınırlar. Bazı kişilerde hissedilen şiddetli anksiyete duygusu panik ataklara neden olabilir. Uçuş fobisi kadınlarda daha yaygındır ve genellikle çocukluk çağında ya da 20’li yaşların ortalarında başladığı görülür.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) paylaştığı verilere göre dünya genelinde yalnızca 2013 yılında kara yollarında gerçekleşen trafik kazaları sebebiyle 1.25 milyon insan hayatını kaybetmiştir. Bunun yanında uzmanlara göre hava yolu yolculuklarındaki kaza oranı 11 milyonda 1’dir. Yani kara yolculuklarının uçak yolculuklarından 100 kat daha ölümcül olduğu görülüyor. Fakat yine de toplumda %2-10 oranında uçak fobisi görülmekte. Özellikle iş gereği sık sık seyahat etmek zorunda olan kişiler için uçak fobisi ciddi bir problem haline gelebiliyor.
UÇAK (UÇUŞ) FOBİSİ NEDENLERİ
Diğer tüm fobilerde olduğu gibi uçuş fobisi de birçok dış etkenin bir araya gelmesiyle oluşan, öğrenilmiş bir korku türüdür ve nedenleri kişiden kişiye değişebilir. Kişinin bilişsel düzeyde hangi uyaranları tehdit olarak algıladığı fobinin gelişip gelişmeyeceği konusunda ayırt edici olabilir. Örneğin uçuş esnasında yaşanan türbülanslar, basınç değişimi nedeniyle oluşan kulak çınlamaları hatta kanamaları kişinin önceden var olan endişeleriyle birleşerek uçma eylemine karşı yoğun bir kaygı yaşamasına neden olabilir.

Kişilerde uçuş fobisine yol açabilecek diğer nedenler:
•    Stresli deneyimler
•    Kişilik özellikleri (Kontrolü elden bırakmakta zorluk yaşayan bireyler)
•    Hava yolu ile seyahat hakkında bilinen yanlış öğretiler
•    Biyolojik yatkınlık
UÇAK (UÇUŞ) FOBİSİ NASIL TEDAVİ EDİLİR? 
Uçak (uçuş) fobisi yaşayan kişilerde genellikle yüzleştirme, korku duyulan obje/eylem ile ilgili algıları yeniden yapılandırma ve rahatlama alıştırmaları gibi teknikleri içeren bilişsel davranışçı terapi yöntemleri tercih edilir. Kişilerin uçaklar ve uçuş hakkında yanlış bilinen bilgilerin düzeltilmesi de yardımcı olabilmektedir. Uçuş esnasında tehlike arz edebilecek durumların nadirliği ve uzman kişilerin ellerinde uçakların en güvenli ulaşım yolu olabileceği kişilere mantıklı bir dille anlatıldığında, kişilerin korkularında azalma olduğu tespit edilmiştir. 
Yüzleştirme terapilerinin geleneksel uygulamalarında psikolog uçuş fobisi olan kişiyi gerçek bir uçağa götürerek korkularıyla yüzleşmesini sağlamaya çalışır. Günümüzde sanal gerçeklik uygulamaları da yüzleştirme terapilerinde tercih edilen ve başarılı olduğu kanıtlanan yöntemlerdendir. Uçuş fobilerinin tedavisinde ilaç kullanımı genellikle başarılı sonuçlar doğurmaz. Uçuş fobisi olan kişiler hava yolu ile seyahat etmek durumunda kaldıklarında sakinleştirici ilaçlar ya da alkol ile kendilerini telkin etmeye çalışabilirler ancak bu yöntemler de kalıcı bir iyileşme sağlamaz.


 

Önceki ve Sonraki Yazılar
Uzm. Psk. Sibel Bilir Arşivi
SON YAZILAR