Dünyada son otuz yılda ekonomilerde göze çarpan özelliklerden birisi, üniversite araştırmalarına ve üniversite mezunlarına yönelik büyük bir talebin ortaya çıkmasıdır. Bilgi ekonomisine geçişin önemli bir göstergesi olan bu durum, üniversitelerde yapılan araştırmalara ve üniversite mezunlarına güçlü bir ihtiyacın doğmasına sebep olmuştur. Bugünün ekonomisini anlamak için ekonomik fayda elde etmede kullandığımız teknoloji ve araçlara bakmamız yeterlidir.
***
Bilgi ekonomisi dokunmatik ekonomi formatında gelişirken, ödeme ve yatırım araçlarının da süratle dijital hale geldiğini görüyoruz. Ekonomiler sanal-dijital, dokunmatik özellikleriyle düz ekrana taşınırken; şekillenen, yaygınlaşan ve etkilerini derinden hissettiğimiz bilgi ekonomisine uyum sağlamak, rekabet etmek, bu ekonominin kalıcı bir unsuru olmak için de aslında öğretim üyelerinin mimarı olduğu yeni kalkınma modelini anlamamız gerekiyor.
***
Ekonominin verilerle, enformasyonla, rekabete yön veren bilgiyle ilerlediği bu içinde bulunduğumuz dönemde temel kritik girdi ise entelektüel sermaye dediğimiz; müşteri bilgisi, çalışan becerisi ve bilgiye dayalı girişimci davranışıdır.
***
Geçmişin kol gücüne dayalı mavi yakalı işgücüyle kömür madenlerinden, demir-çelik fabrikalarından, demir yollarından şekillenerek ekonomiyi besleyen zenginlikler, günümüzde öğretim üyelerinin liderliğiyle üniversitelerdeki buluşlarla, inovasyonlarla, patentlerle, düz ekran üzerindeki kodlamalarla, yapay zeka aracılığıyla beyaz yakalı çalışanlar tarafından inşa ediliyor.
***
Dünün dokunulabilir girdilerine dayalı endüstriyel ekonomisinin temel üretim birimi yüksek bacalı sanayi fabrikaları olurken, günümüzün bilgiye dayalı ekonomisinin zenginlik üreten birimleri veri, enformasyon, patent, faydalı model gibi dokunulamayan unsurları kullanan bacasız sanayi olarak isimlendirdiğimiz üniversiteler olmuştur. Yeni ekonomide kömür, kereste, çelik, kumaş değil; insan kalitesi, örgün eğitim, yaşam boyu öğrenme ve temel araştırma stratejik girdileri oluşturuyor. Bugünün ekonomisinin etkisini, zenginliğini ve devamlılığını arttırmak istiyorsak onun temel yakıtı olan öğretim ve araştırma alanlarında öğretim üyelerinin gerçekleştirecekleri finansal/finansal olmayan fayda sağlayan faaliyetlerine, araştırmalarına ve kuracakları inovasyon şirketlerine oldukça güçlü bir ihtiyaç olduğunu bilmemiz gerekiyor.
***
Üniversitelerin ve iş dünyasının geleceği, bunlar arasındaki işbirliği süreçlerinin hızlandırılmasına bağlıdır. Öğretim üyelerinin iş dünyasıyla bağlantılarının, iş birliği çabalarının, sektör içerisinde gerçekleştirecekleri araştırmaların anlamlı olabilmesi için sıkı biçimde standardize edilmiş, önceden yapılandırılmış, görünür ve net prosedürlerin oluşturulması gerekir. Dünya ülkeleri, bilgiye dayalı ekonomi süreçleri sebebiyle öngörülemez değişimler, kapsamlı alt üst oluşlar ve kaos özelliğindeki gelişmelerle yüzleşirken, dünün en ileri teknolojileri günümüzün antikaları haline gelirken iş dünyasının da elini çabuk tutması, üniversite öğretim üyelerini güçlü inovasyonlar, yeniden yapılanmalar, değişim yönetimi, uluslararası pazarların vazgeçilmez tedarikçisi olabilme çabalarında yanlarında görebilmek için şekillendirici felsefeleri, olumlu araştırma ortamlarını, ödül mekanizmalarını ve düşünme biçimlerini faaliyetlerinin öncelikli bir gündemi haline getirmelidir. İş dünyasının sanayi birimleri, fabrikalar, organize sanayi bölgeleri, sanayi siteleri, odalar ve şehrin ticaretle ilgili görevlilerinin üniversite öğretim üyeleriyle işbirliğine girmeleri, sektörlerin ve şirketlerin gelişmesinde benzersiz bir geri bildirim döngüsünü ifade eder.
***
Öğretim üyeleri ile sanayi arasındaki işbirliğinin istenilen düzeylerde olmaması neticesinde üniversite diplomasına sahip gençler işsiz kalmakta, işten çıkanlar tekrar iş bulamamaktadır. Bunun yanında düşük gelir düzeyi, yaygın yoksulluk, ortalamanın üstünde yüksek maliyetler, kaynakların yetersizliği ve yanlış yönlendirilmesi, hayat pahalılığı, verimsizlik, dağınıklık ve düzensizlik, ihracatın azalması, yapılan yatırımların geri dönüş süresinin uzunluğu, alınan patent sayısının bir elin parmaklarını geçmemesi gibi olumsuzluklar ile problemler çığ gibi artmaktadır. Bunların en önemli sebebiyse üniversite uzantılı 21. Yüzyıla özgü şirket modelleri ile öğretim üyelerinin iş birliğini geliştirecekleri yapıların bir türlü hayata geçirilememesidir.
***
Dünyanın bu dönemdeki kalkınma modelinin önemli bir parçasını oluşturan üniversitelerin sadece öğrenci yetiştirip, yayın yapmayla sınırlı kalan özelliklerinin bilgi ekonomisinin verimlilik motorunu çalıştırmada yeterli olmadığı görülüyor. Modelin eksik parçası, üniversitelerin henüz dokunulmadık stratejik kaynağı olarak bir kenarda bekleyen, zaman geçtikçe de alternatif maliyeti giderek yükselen öğretim üyelerinin kuracakları (spinoff) şirketlerdir.
***
Ülkemiz insanı ve gençlerimizin üniversitelerimizi iş kapısı olarak, çare üretecek kurumlar olarak görmesi oldukça yerinde ve haklı bir taleptir. Özellikle günümüzde üniversitelerimiz gençlerimiz ve iş bulamayan her kesimden vatandaşımız için muazzam bir istihdam ve gelişme kapısıdır. Yeter ki evrensel olarak bütün dünyada geçerli yönetim uygulamaları, teknikleri, araçları ve iş yapma yöntemleri ile öğretim üyelerinin liderlik ettiği araştırma ve geliştirme şirketleri gibi değer, teknoloji, istihdam ve zenginlik sağlayacak yapıların oluşumu teşvik edilsin ve hayata geçirilsin.
***
Öğretim üyelerimizin ofislerinden, dersliklerinden çıkıp kendilerinin kuracakları, liderlik edecekleri şirketlere heyecanla adım atmaya başladıkları zaman işsizliğin azaldığı, gelir düzeyinin yükseldiği, diplomalı ancak iş piyasasından umduğunu bulamayan gençlerimizin rakamlarının süratle azaldığı bir gelecek bizleri bekliyor olacaktır. Çare; öğretim üyelerimizin doğru yönetim süreçleriyle, moral ve motivasyonlarının yükseldiği, saygınlıklarının arttığı, adalet içinde özgeçmişlerinin ve kıdemlerinin yarıştığı pozitif sinerjiyle yüklü üniversite ortamının şekillendirilmesi, öğretim üyelerimiz için ve onlarla birlikte, parlak bir üniversite vizyonunun süratle hayata geçirilmesidir. Umutla, güçlü bir vizyonla ve sağlıkla kalın. Eleştiri ve görüşleriniz için; [email protected].
***
