Yapılan araştırmalara göre toplumun en az yarısı yeni bir yıla girerken hayatları ile ilgili yeni kararlar alıyor. Fakat ne yazık ki sadece yüzde 10 gibi küçük bir yüzdelik bu kararları hayata geçirebiliyor. Bir psikolog olarak bağımlılıklardan vazgeçmenin kişiler için çok zor bir durum olduğunu iyi bilirim. Kişiler bağımlılıklarından ya da kötü alışkanlıklarından kısa bir süreliğine kurtulsalar da genellikle çoğu ne yazık ki geri dönüş yapıyor. Yılbaşı için alınan kararlar genellikle yaşam şeklini değiştirmeye yöneliktir. Fakat rutin ve alışkanlık haline gelmiş bir davranışı değiştirmek oldukça zor bir iştir. Yılbaşında en sık verilen kararların başında kilo vermek, egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak ve daha tutumlu olmak geliyor. İnsanların aldıkları kararları yerine getirememelerinin en büyük sebebi genellikle çok fazla ya da gerçekçi olmayan kararlar almalarıdır. Bu durum kişilerde “yanlış umut sendromu” dediğimiz bir duruma sebebiyet verebilir. Bu sendrom, kişilerin ne kadar kısa bir sürede ve kolay bir şekilde davranışlarını değiştirebilecekleri konusunda hedefledikleri gerçekçi olmayan beklentilerinin sonucunda oluşan olumsuz bir durumdur. Davranışımızı değiştirmek düşünce yapımızı değiştirmek demektir. Bu konuda bize yardımcı olacak birkaç yönteme bir göz atalım:
- Gerçekçi olun. Kendinize verdiğiniz sözleri tutabilmeniz için bu sözlerin gerçekten tutulabilir ve uygulamaya müsait olması gerekir. Örneğin, eğer her gün abur cubur ya da şekerli gıdalar tüketen biriyseniz ve bu alışkanlıktan kurtulmak istiyorsanız birden bire bu yiyeceklerden uzaklaşmaya karar vermeyin. Bu yiyecekleri tüketme sıklığını haftada iki ya da üç güne indirin. Uzun vadeli bir hedefi uygulanabilir küçük hedeflere böldüğümüzde daha sağlıklı sonuçlar alırız.
- Hedefleri birer birer ele alın. Eğer kararlarınızı uygulamak konusunda sorun yaşamak istemiyorsanız birden fazla kararı aynı anda uygulamaya koymayın. Mesela daha sağlıklı olmak istiyorsanız, sağlık problemlerinizi teker teker ele alın. Örneğin, ilk önce sigarayı bırakın, sonra bir spor salonuna yazılın, sonra daha sağlıklı beslenmeyi katın hayatınıza. Ama hepsini birden aynı anda yapmaya çalışmayın. Birinden başlayın ve yavaş yavaş diğerlerini ekleyin listeye. Hedeflerinize giden aşamalardan birini yapmayı başardığınızda bir diğerini eklemeye hazırsınız.
- Aldığınız kararları biri ile paylaşın. Yılbaşı için aldığınız kararları sevdiklerinizle paylaşmak size bir yandan azim verirken bir yandan da motive eder. Ayrıca arkadaşlarınıza ve sevdiklerinize aldığınız kararlardan bahsettiğinizde, size bu kararları uygulamanızda yardımcı da olurlar. Gelişmelerinizi takip ederler ve düşüş yaşadığınızda sizi tekrar başarmak için teşvik ederler.
- Kararları başkaları ile beraber alın. Bir arkadaşınızla, aileden biri ile ya da eşinizle aldığınız bir kararı uygulamak çok daha motive edici ve kolay olabilir. Özellikle aynı evde yaşadığınız bireylerle aldığınız kararları uygulamak çok daha kolay bir hal alır. Örneğin eşinizle beraber sigarayı bırakmaya karar verdiğinizde her ikiniz de sigara içmeyeceği için tetikleyici bir faktör olmadığından daha kolay bırakabilirsiniz.
- Kendinize sınırlar koymayın. Aldığınız kararları uygulama zamanı olarak yılbaşı akşamını seçmek zorunda değilsiniz. Yeni yıl içerisinde size daha uygun bir tarihte de başlayabilirsiniz. Ayrıca kararları uygulama aşamasında başarısızlıklar yaşadığınız takdirde kendinize acımasız olmayın. Bir ya da iki kez kazalar olabilir; verilen kararları uygulamada sorunlar yaşanabilir. Bu durumu gerileme ya da yenilgi olarak görmeyin. Bu durumdan dersler çıkarıp önümüze bakmalı ve her yeni güne aynı kararlılık ve azimle başlamalıyız.