I. EVLENME KAVRAMI İLE EVLENMENİN TEMEL HUKUKİ DAYANAĞI
A. Evlenme Nedir?
Evlenme, farklı cinsiyette olan iki kişinin birlikteliklerini yahut birlikte sürdürmeyi istedikleri yaşantılarını resmiyete kavuşturmalarıdır. Başka bir ifadeyle evlenme, taraflar arasında mevcut veya gelecekte kurulacak olan fiili, fiziki, cinsel ve ekonomik birlikteliklerin, topluma resmi olarak açıklanmasıdır. Bu açıklama, Aile Hukuku’na ilişkin bir hukuki sonuç olup; evlendirme memuru önünde ve iki tanık huzurunda resmi şekilde yapılmakta ve hukuk aleminde evlilik birliği kurulmaktadır.
B. Evlenmenin Temel Hukuki Dayanağı
Evlenme, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Aile Hukuku” başlıklı ikinci kitabı, “Evlilik Hukuku” başlıklı birinci kısmı, “Evlenme” başlıklı birinci bölümü ve ikinci ile üçüncü ayrımlarında düzenlenmiştir. Evlenme, nişanlanmadan sonra ve batıl olan evlilikler ile boşanmadan önce düzenleme alanı bulan ve doğrudan Aile Hukuku’nun inceleme alanı kapsamına giren bir hukuki müessesedir.
Yine Medeni Kanun’un 144. maddesiyle; evlenme işleminin, evlenme kütüğünün, evlenmeye ilişkin yazışmanın ve evlenme ile ilgili diğer konuların yönetmelikle düzenlenir olduğu belirtilmiştir.
II. EVLENMENİN ŞARTLARI
A. Genel Olarak
Evlenmenin, başka bir ifadeyle evlenebilmenin bazı şartları bulunmaktadır. Bu şartlar gerçekleşmeden evliliğin yapılması olanaksızdır.
B. Yaş ve Ayırt Etme Gücü
1. Yaş Şartı
Öncelikle evlenecek kişilerin evlenebilmeleri için on yedi yaşını doldurmaları gerekmektedir. On yedi yaş sınırı, evlilik için aranan asgari yaş sınırıdır. Genel kural bu şekilde olmakla; hâkim, olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple on altı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilmektedir. Bu halde olanak bulundukça, karardan önce ana ve babanın veya vasinin dinlenmesi gereklidir.
2. Ayırt Etme Gücü Şartı
Türk Medeni Kanunu’nun 125. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere, ayırt etme gücüne sahip olmayanların evlenmeleri olanaksızdır. Söz konusu yasal düzenleme, hukukun temel ve genel prensiplerine, Medeni Hukuk ile Borçlar Hukuku’nun genel kaidelerine, hayatın olağan akışına ve evlilikten beklenen amaca son derece uygundur. Zira evliliğin anlam, önem, amaç ve mahiyeti dikkate alındığında, evlenecek kimselerin ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekmektedir. Bu sebeple ayırt etme gücü bulunmayan kimselerin geçerli bir şekilde evlenebilmeleri mümkün değildir.
3. Küçük ve Kısıtlıların Durumu
Küçükler, yasal temsilcilerinin izni olmadıkça evlenememektedir. Benzer şekilde kısıtlıların da, yasal temsilcilerinin izni olmadıkça evlenmeleri söz konusu değildir. Bu sebeple bu kimselerin evlenmeleri, veli ya da vasilerinin, kanunda düzenlenen haliyle yasal temsilerinin iznine bağlıdır. Ancak hâkim, haklı sebep olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda başvuran küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilmektedir.
C. Evlenme Engellerinin Bulunmaması
1. Genel Olarak
Bazı kimselerin evlenmeleri yasaktır. Bu hallerde karşımıza evlenme engelleri çıkmaktadır. Yasaklılık hallerinin olduğu kimseler arasında evlenme, bazı durumlarda kesin ve sürekli, bazı durumlarda da geçici olarak engel hallerdendir.
Evlenme engelleri; yakın hısımlar arasında evlenme, önceki evlilik, gaiplik, iddet müddeti (bekleme süresi) ve akıl hastalığı şeklindedir.
2. Hısımlık
Türk Medeni Kanunu’nun 129. maddesiyle, bazı kimseler arasında evlenme, kesin olarak yasaklanmıştır. Kanunda sayılan hısımlar arasında kesin evlenme engeli söz konusudur. Aralarında kesin evlenme engelinin bulunduğu ve evlenmenin yasak olduğu haller; üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında; meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında; evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında yapılmak istenen evliliklerdir. Görüldüğü üzere, kesin evlenme engeli olan yakın hısımlık, gerek kan hısımlığı gerek kayın hısımlığı gerekse evlatlık ile evlat edinen ilişkisi bakımından karşımıza çıkmaktadır.
3. Önceki Evlilik
Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etme zorunluluğu altındadır. Evliliğin sona erdiği hususu, nüfus kayıtlarıyla ispat edilebilmektedir. Benzer şekilde kişinin boşanmış olduğuna dair kesinleşmiş mahkeme (boşanma) ilamı da bu hususu ispatlar mahiyettedir.
4. Gaiplik
Bilindiği üzere gaiplik kararı, tarafların mevcut evliliklerinin sona ermesi sonucunu doğurmamakta ve gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe, yeniden evlenememektedir. Bu sebeple yeniden evlenmek isteyen kaybolanın eşi, evliliğin feshini istemek durumunda olup; aksi halde yeni bir evlilik yapması mümkün olmamaktadır.
Evliliğin feshi, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açılacak bir dava ile istenebilmekte olup; ayrı bir dava ile istenen evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenmektedir.
5. Bekleme Süresi (İddet Müddeti)
Bekleme süresi, Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesinde düzenleme alanı bulan ve sadece kadınlar için geçerli olan geçici bir evlenme engelidir. Bu kapsamda evlilik sona ermişse; kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün geçmedikçe evlenememektedir. Ancak doğurmakla süre bitmektedir. Yine kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmeyi istemeleri hâllerinde, mahkeme bu süreyi kaldırmaktadır. Bu sebeple burada kesin evlenme engeli değil, aksine geçici evlenme engeli söz konusudur. Zira kadının doğurması, gebe olmadığının anlaşılması veya eşlerin yeniden evlenmeyi istemeleri hallerinde, bekleme süresi de evlenme engeli de, ilkinde kendiliğinden, diğer iki halde mahkeme kararıyla son bulmakta ve ortadan kalkmaktadır.
6. Akıl Hastalığı
Akıl hastalarının, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenmeleri olanaksızdır. Bu sebeple evlenmeleri yönünde tıbbî sakınca olmadığına dair resmî sağlık kurulu raporunun evlendirme memurluğuna ibrazı zorunludur. (Yazının Devamı Bir Sonraki Gün)
Evlenme
Av. Uzm. Arb. Ayşen Güzel
Yorumlar
Trend Haberler
Aydınlı genç, Survivor’a gitti
Zeytinyağında çirkin dayatma! Üreticileri canından bezdirdiler
Aydın'daki evde yapılan herkesi şok etti! Jandarmalar gözlerine inanamadı
Aydın'da taksilere büyük şok! Akaryakıt istasyonlarından yakıt alamayacaklar
İngiltere'de çocuklara en çok verilen isim şaşırttı! Duyanlar kendisini Türkiye'de zannetti
Kiracı ve Ev Sahipleri Dikkat! Aralık Ayı Kira Artış Oranı Açıklandı
Reklam